ماهیت ترجمه
ماهیت ترجمه متن همواره موضوع بحث‌برانگیزی بین محققان بوده است. ترجمه یک مطالعه‌ی علمی، اثر هنری، فرضیه تحقیقاتی یا مهارت فنی، یا شاخه‌ای از زبان‌شناسی و یا ادبیات است؟ درهرصورت مانند یک پل بین دو فرهنگ عمل می‌کند. به نظر می‌رسد که ترجمه یک پدیده یا فعالیت چندوجهی و پیچیده باشد.
ترجمه مشترکات زیادی با علم و هنر دارد. گاهی اوقات ترجمه مانند آهنگ‌سازی و نقاشی، به‌شدت وابسته به خصیصه‌های ذاتی و شهود مترجم است و مترجمان اغلب خلق‌وخو و شخصیت خود را در کارشان منعکس می‌کنند. برخلاف مترجمان که در کار خود باید تعداد متعددی از مشکلات را حل کنند، عنصر اصلی کار هنرمندان، زیبایی‌شناسی و ظرافت طبع است و این موضوع اجازه نمی‌دهد که هنر، ماهیت ترجمه تلقی شود. هنر، ماهیت ترجمه است و مانند تمامی هنرها پیچیده‌تر از آن چیزی هست به نظر می‌رسد.
مطالعات ترجمه می‌تواند به‌عنوان یک علم به شمار آید؛ و ترجمه‌ی تولیدشده نیز هنر و مهارت را در کنار هم در خود گنجانده است. در کل ماهیت ترجمه، ناشی از علم، هنر و مهارت است. مسئله اصلی در این علم این است که یک ترجمه خوب از زبان مبدأ به زبان مقصد صورت گیرد که معنا و مفهوم را به‌خوبی انتقال دهد.
ترجمه متن، تخصصی مجزا از ترجمه همزمان
ترجمه متن (translation) فرآیندی است که در آن کلمات یا متون از زبانی به زبان دیگر برگردانده می‌شود. درواقع ترجمه متن روندی است که انتقال مفهوم را به عهده دارد.
ترجمه همزمان (interpreting) درواقع شرح و درک معنی است که بر اساس شواهد، اطلاعات، کلمات و یا رفتار صورت می‌گیرد. متونی که در ترجمه متن دچار اشکال می‌شوند نیز مانند ترجمه همزمان نیاز به ترجمه تفسیری دارند که البته امری بسیار دشوارتر هست.
در گفتار شفاهی، مترجمین حرفه‌ای همواره بر سر دوراهی قرار می‌گیرند. ترجمه کلمه به کلمه گفتار به‌صورتی که مؤدبانه بیان شود نمی‌تواند مفهوم را برساند. این امر مترجم را به استفاده از ترجمه به‌صورت تفسیر سوق می‌دهد. تفسیر به درک بهتر ترجمه کمک می‌کند.
هم ترجمه متن و هم ترجمه شفاهی/همزمان، هردو در یک‌چیز مشترک‌اند و آن ارتباط برقرار کردن بین زبان‌های مختلف است. ترجمه و محاوره خواه به‌صورت شفاهی و خواه به‌صورت کتبی صورت گیرد باید قبول کنیم که در درک بهتر بین زبان مؤثر هستند. بااین‌حال تفاوت‌هایی در چگونگی استفاده از زبان وجود دارد.
ترجمه متون نوشته‌شده، فنونی کاملاً متفاوت از ترجمه شفاهی/همزمان دارد؛ و حرفه‌ای‌ها می‌توانند در ترجمه شفاهی/همزمان شب را به‌روز تفسیر کنند. به همین دلیل به‌ندرت افرادی را می‌توان یافت که در هر دو حیطه ترجمه کتبی و یا همزمان فعالیت کنند.
وقتی مترجم قلم بر کاغذ می‌نهد، می‌بایست با وفادار ماندن به محتوا، به‌درستی و باصداقت، ایده‌های متن زبان خارجی را با سبک و شکل اصلی بیان کند. مترجم متن را موردنقد و بررسی قرار می‌دهد و برای شناسایی معانی با پیچیدگی‌های آن متمرکز می‌شود. این امر فعالیتی است که نیاز به زمان زیادی دارد و برای اطمینان از درک صحیح باید بازنویسی شود.
مترجمین همزمان، درواقع مجوز دارند که به شیوه‌ای هنرمندانه و با توجه به محدودیت‌هایی که در ترجمه ازلحاظ زمان و یا کمبود زمان‌دارند، با کلمه گفته‌شده برخورد کنند. مترجمین اجلاس‌ها، باید بتوانند سریع، مفهوم را برسانند. گاهی این نوع ترجمه به‌صورت همزمان و با صدای پخش‌شده از بلندگو انجام می‌شود و گاهی بلافاصله پس از صحبت‌های سخنران می‌بایست انجام شود.
اهمیت کار مترجمین متن
بااین‌حال اهمیت کار مترجمین نباید نادیده گرفته شود. درصورتی‌که محدودیت‌های زمانی و فوری برداشته شود، مترجمین با ابتکارات روانی، می‌توانند راه‌حل‌های مناسب را پیدا کنند. مترجم همیشه راه‌حل‌های دقیق را جستجو می‌کند نه راه‌حل‌هایی که فقط کار را انجام بدهد. برای این کار مترجم تکنیک‌های تحقیق و مشاوره‌ای را از طریق پایگاه داده‌های تخصصی به کار می‌گیرد تا درک خود از موضوع را گسترش دهد. درنتیجه ترجمه اغلب یک کار کارشناسی از موضوع موردنظر خواهد شد. از دیدگاه یک مشتری، فرآیند ترجمه و ویرایش و تصحیح و پیچیدگی‌هایش به کاهش اشتباه و حواشی منجر می‌شود؛ بنابراین محصول نهایی ترجمه متن بسیار شسته رفته‌تر از ترجمه شفاهی/همزمان و همزمان خواهد بود.
هرچند این دوشاخه از ترجمه مکمل یکدیگرند ولی بسیاری از مترجمان همزمان هرگز وارد کار ترجمه متن نمی‌شوند و مترجمین متن نیز به کار ترجمه همزمان سخنرانی‌ها نمی‌پردازند. کار ترجمه متن به‌صورت وسواس گونه به دنبال کمال طلبی و معنای دقیق کلمات است، به‌طوری‌که بتوان بر روی کاغذ آورد و در تجزیه تحلیل نهایی به اصلاح و تجدیدنظر پرداخت. اساس کار ترجمه، تیزبینی در کلمات و دستیابی به ذات و ماهیت کلمه است؛ و نیاز به داشتن قابلیت‌هایی خاص هست. ازجمله: توانایی به دست آوردن جزئیات دقیق زبان و توانایی انجام تجزیه تحلیل سریع پیام برای اطمینان از وفادار ماندن به متن در یک‌زبان خارجی.
ویژگی‌های لازم برای یک مترجم، برای پیاده‌سازی مناسب ترجمه متن
ترجمه متن روان و منحصربه‌فرد، یک هنر ارزشمند محسوب می‌شود که در آن مفاهیم و موضوعات به‌کاررفته در یک‌زبان باید به‌طور کامل درک گردد و سپس این مفاهیم به شیوه‌ای صحیح و قابل‌درک به زبان مقصد ترجمه گردد. برای یک ترجمه متن اصولی و روان، فرد مترجم باید با زبان مبدأ و قواعد آن آشنایی کامل داشته باشد و پس از درک کامل متن آن را کاملاً صحیح و بدون هیچ‌گونه ابهامی به زبان مقصد ترجمه کند.
یک مترجم خوب علاوه بر دانش و آگاهی‌های موردنیاز درزمینهٔ ترجمه، باید از مهارت‌های کلامی و نگارشی کافی نیز در این زمینه برخوردار باشد تا درنهایت بتواند یک متن ترجمه روان و عالی تهیه کند. در ادامه به برخی از ویژگی‌های لازم برای یک مترجم متن حرفه‌ای را بررسی خواهیم کرد.
داشتن تسلط در زبان مبدأ
برای دستیابی به یک ترجمه متن اصولی و کاملاً صحیح و به‌دوراز ابهام، مترجم باید بر واژگان و دستور زبان مبدأ تسلط کامل داشته باشد تا بتواند متون را به‌درستی درک کرده و آن‌ها را به‌صورت کاملاً صحیح و روان به زبان مقصد برگرداند. درواقع ترجمه خوب باید تمام مضامین متن اصلی را به‌درستی ترجمه کرده و به زبان مقصد منتقل کند.
تسلط داشتن و آشنایی کامل با موضوع ترجمه
مترجم قبل از شروع به کار ترجمه باید در رابطه با موضوع متن مورد ترجمه آگاهی کامل داشته باشد و اطلاعات کلی از موضوع داشته باشد تا بتواند درنهایت یک متن مناسب ترجمه کند و مفاهیم موضوع اصلی را در متن ترجمه به بهترین شکلی انتقال دهد. انتقال مفاهیم موردنظر نویسنده اصلی یکی از مهم‌ترین و شاید اهم مواردی است که می‌بایست توسط مترجم لحاظ شود.
مترجم متن هم‌چنین باید در ترجمه یک متن خود را مسئول بداند و جانب امانت را در متن خود رعایت کند و از دیدگاه‌ها و نظرات شخصی خود در ترجمه متن استفاده نکند و تنها تفاسیر و توضیحات متن اصلی را به زبان مقصد بازگردانی کند. در این مورد شناخت فرهنگ زبان مبدأ و مقصد تأثیر بسیاری دارد.
رعایت اصول و علائم نگارشی در ترجمه روان
یکی دیگر از نکاتی که باید در ترجمه متن موردتوجه قرار گیرد رعایت اصول و علائم نگارشی به گونه صحیح هست؛ زیرا درک مفهوم متن و سپس ترجمه آن به یک متن روان و شیوا نیازمند رعایت اصول و نگارشی است و علائم نگارشی موجب بهبود کیفیت ترجمه می‌گردد. هم‌چنین بهتر است پس از پایان ترجمه، متن ترجمه‌شده چند مرتبه بازخوانی شود و اشکالات نگارشی و دستور زبانی آن موردبررسی قرار گیرد. استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش متن می‌تواند به انجام صحیح این کار کمک کند. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توانید نرم‌افزارهای ویرایش متن خوبی را دانلود کنید. یکی از بهترین انتخاب‌ها در این زمینه نرم‌افزار ویراستیار هست.
توانایی درک اصطلاحات خاص در ترجمه
درک اصطلاحات و آرایه‌های ادبی به‌کاررفته در زبان مبدأ به یک ترجمه شیوا و روان کمک بسیار زیادی می‌کند و تأثیر زیادی در ارائه یک متن کامل و قابل‌فهم به زبان مقصد دارد؛ بنابراین فرد مترجم باید بر اصطلاحات و معادل‌های زبان مبدأ و مقصد تسلط کامل داشته باشد تا درنهایت بتواند مفاهیم متن اصلی را در ترجمه خود بیان کند. بدون در نظر گرفتن این اصل، ترجمه رنگ و بویی نداشته و بیشتر به متنی نامفهوم شبیه می‌شود. به همین علت، مترجمین متن حرفه‌ای، معمولاً برای فهم و ترجمه مناسب اصطلاحات خاص که معادلی در زبان مقصد ندارد، از دیکشنری انگلیسی به انگلیسی (برای ترجمه از زبان انگلیسی) استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی استفاده از دیکشنری انگلیسی به فارسی چندان مثمر ثمر نخواهد بود.
نتیجه این‌که برای یک ترجمه روان و منحصربه‌فرد، در ابتدا باید به حفظ کیفیت متن اصلی اهمیت دهیم و نهایت صداقت و مسئولیت‌پذیری را در ترجمه متن داشته باشیم تا با استفاده از دانش کافی و مهارت‌های مورد نیز در این زمینه بتوانیم یک متن ترجمه‌شده حرفه‌ای و بسیار شیوا تهیه کنیم. بدیهی است در این زمینه تجربه تأثیر بسیاری خواهد داشت. مترجمین تازه‌کار در نظر داشته باشند که هیچ مهارتی یک شبه به دست نخواهد آمد.
ترجمه متن، خدمت محوری ترجمانو
یکی از اصلی‌ترین خدمات ترجمانو، ارائه‌ی خدمات ترجمه تخصصی متن است. ترجمانو توانسته است مهم‌ترین نیاز دانشجویان، پژوهش‌گران، اساتید و صاحبان کسب‌وکار را در این زمینه شناسایی و آن را مرتفع نماید. نیازهای مذکور به شرح زیر است:
- یافتن مترجم مناسب، جهت ترجمه‌ی تخصصی متون، مقالات، کتب و … . چنین مترجمی می‌بایست دارای زمینه‌ی تخصصی مشابه با زمینه‌ی متن باشند.
- کسب اطمینان از کیفیت مطلوب ترجمه‌های تحویل گرفته شده
- امکان ثبت آسان و بی‌دردسر سفارش‌های ترجمه
- داشتن اعتماد و اطمینان نسبت به زمان تحویل ترجمه ها
- ایجاد اعتماد برای پرداخت مالی به مترجم
- اعتماد به مبنای محاسبه‌ی هزینه‌ی سفارش‌های ترجمه
- قابلیت اعتماد به ترجمه‌های انجام شده و عدم نیاز به ویرایش و بازخوانی متون ترجمه شده.
نخستین سوالی که در ذهن هرکاربری نقش می‌بندد و لازم است به آن پاسخ دهیم این است که: «ترجمانو چیست و قرار است چه خدمتی را ارائه دهد؟»
به‌طور خلاصه: «ترجمانو شبکه‌ای است آنلاین از مترجمین و ارزیابان حرفه‌ای برای ارائه خدمات ترجمه‌ی تخصصی.»
ترجمانو برای تمامی این مسائل راهکارهای خلاقانه و به‌خصوصی را درنظر گرفته است. بنابراین می‌توانید بدون هیچ‌گونه نگرانی، سفارشات ترجمه متن خود را به‌صورت آنلاین برروی مرکز تخصصی آنلاین ترجمه‌ی ترجمانو ثبت کنید. راهکارهای مورداستفاده توسط ترجمانو برای هریک از مسائل مطرح شده به‌ترتیب به‌شرح زیر می‌باشد:
- ترجمانو پس از انجام آزمون و ارزیابی مترجمینی که هریک دارای تحصیلات و توانایی‌های خاص در رشته‌ی تخصصی خود هستند، سفارش‌های دریافتی را براساس زمینه‌ی متن سفارش، تنها به متخصصین هر حوزه می‌سپارد (به جز سطح متوسط که تخصصی بودن مترجم در آن تنها منوط به دردسترس بودن مترجم تخصصی است). علاوه‌براین، انجام ارزیابی‌ها و امتیازدهی منظم و موثر تمامی مترجمین باعث می‌شود کیفیت متون ترجمه شده همواره حفظ شود.
- در سفارشات خوب و عالی، کیفیت بخش اعظم ترجمه‌ها پیش از تحویل به مشتری، توسط تیم ارزیابان ترجمانو ارزیابی می‌شود. این عمل در مشتری این اطمینان را ایجاد می‌کند که می‌تواند با ضریب بسیار بالایی به کیفیت و دقت ترجمه‌های انجام شده اعتماد کند.
- تمامی فرآیندهای ثبت سفارش، قیمت‌گذاری و اعلام هزینه‌های سفارش و ارسال ترجمه‌های صورت گرفته در ترجمانو کاملاً آنلاین است. علاوه‌براین کلیه‌ی سفارشات از مترجمین در قالب فایل وُرد تحویل گرفته می‌شود. این امر دغدغه‌ی تایپ را در مشتریان از بین می‌برد.
- ترجمانو کلیه‌ی سفارشات را زمان‌بندی و برنامه‌ریزی می‌کند و مترجمین را براساس مقررات و قوانین داخلی، ملزم می‌کند که ترجمه‌ها را در زمان تعیین شده تحویل دهند. علاوه‌براین، متن‌های حجیم مانند کتاب و مقالات طولانی به‌صورت بخش‌به‌بخش از مترجمین تحویل گرفته می‌شود. این امر ریسک تاخیر در زمان تحویل سفارش‌های بزرگ را به‌طرز چشم‌گیری کاهش می‌دهد.
- ترجمانو به‌عنوان شرکتی معتبر که در مرکز کسب‌وکارهای دانشگاه تهران مستقر است، این اطمینان را برای مشتری ایجاد می‌کند که به‌صورت کاملاً امن و تضمین شده هزینه‌ی ترجمه‌ها را از مشتری دریافت کرده، پس از طی شدن بازه‌ی تضمین سفارشات انجام شده (۳ روز پس از تحویل ترجمه‌ی انجام شده)، وجه دریافت شده را با مترجمین خود تسویه کند. بنابراین مشتریان گرامی می‌توانند با آسودگی خاطر هزینه‌های ترجمه را به‌صورت آنلاین واریز کنند و از انجام شدن سفارش خود مطمئن باشند.
- ترجمانو برای استانداردسازی مبنای قیمت‌گذاری سفارشات ترجمه متن، تعداد کلمات متن مبداء را به‌عنوان معیاری برای سنجش و ارزیابی هزینه‌ی سفارشات در نظر می‌گیرد. بنابراین با شمارش کلمات متن مبداء (ترجمه‌ی انکلیسی به فارسی یا ترجمه‌ی فارسی به انگلیسی) قیمت هر سفارش ترجمه به‌راحتی محاسبه خواهد شد.
- ارزیابان ترجمانو مدام درحال ارزیابی دقت و صحّت ترجمه‌های تحویلی مترجمین هستند. علاوه‌براین، ترجمانو دارای استانداردهای نگارشی، ویرایشی به‌خصوصی برای کلیه‌ی سفارشات خود است. مترجمین ترجمانو موظف به رعایت این نکات هستند. پیروی از این نکات باعث می‌شود که مشتریان بتوانند به‌راحتی از عدم نیاز به بازخوانی و ویرایش ترجمه‌های دریافتی خود مطمئن باشند.