شروع نگارش مقاله پژوهشی (بخش اول)

مقاله پژوهشی از استدلال سازمان‌یافته‌ای که بر پایهٔ تجزیه‌وتحلیل‌های پیچیده درزمینهٔ موضوع موردپژوهش هست، تشکیل‌شده است. مقالات پژوهشی که در مدارس و دانشگاه رواج دارند، می‌توانند موضوعات مختلف از پزشکی تا تاریخ را شامل شوند. نوشتن یک مقاله به‌خصوص درزمانی که می‌خواهید شروع به نوشتن کنید، ممکن از دلهره‌آور باشد. اما شما با سازمان‌دهی افکار و منابع خود می‌توانید تا حد زیادی از این دلهره کم کنید.

آمادگی برای نگارش مقاله پژوهشی

۱- موضوع و یا متن مأموریت پژوهشی که برایتان مشخص‌شده است را با دقت بخوانید. 

اصولاً موضوع مقالات پژوهشی توسط مدرسان معین می‌شود و پارامترهای خاصی را برای شما تعیین می‌کنند تا مسیر را به‌درستی پیدا کنید. قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید از فهمیدن کامل آنچه از شما خواسته‌شده است مطمئن شوید. قطعاً در این مرحله برایتان سؤالاتی پیش خواهد آمد؛-چه تعداد و چند نوع منبع لازم دارید؟
-مقاله باید چندصفحه‌ای باشد
-موضوع؟ استاد شما موضوع را مشخص می‌کند یا این انتخاب به عهدهٔ خود شماست. آیا محدودیتی در انتخاب موضوع پیش روی شماست؟ مربی شما چه پیشنهادی برای موضوع دارد؟
-تاریخ تحویل مقاله؟ چقدر زمان برای نوشتن مقاله پژوهشی دارید؟
-آیا مربی از شما می‌خواهد که پیش‌نویس خود در پایان هر موضوع را با او هماهنگ کنید یا فقط کافی است طرح نهایی را در پایان کار در اختیارش قرار دهید؟
-از چه فرمتی برای نوشتن باید استفاده کنید؟ فرمت دو ستونی؟ فرمت APA؟ روش رفرنس دهی مورد انتظار چیست؟اگر در مورد هرکدام از موارد بالا شک دارید، حتماً برای پاسخ به سؤالاتتان به مربی خود مراجعه نمایید.

۲- ابزار نوشتن

برخی دوست دارند نوشته‌های خود را مستقیم در لب تاب تایپ کنند. برخی دیگر ممکن است با کاغذ و قلم راحت‌تر باشند. مطمئن شوید که تمامی ابزارهای لازم برای شروع نوشتن را در اختیاردارید. اگر با تایپ کردن راحت‌تر هستید و کامپیوتر و اینترنت در اختیار ندارید می‌توانید به کافی‌نت‌ها و یا سایت کامپیوتری دانشگاه یا کتابخانه‌ها مراجعه نمایید.

۳- موضوع خود را به موضوعات کوچک‌تر تقسیم کنید

به کمک یک جدول زمان‌بندی برای انجام کارهای لازم برنامه‌ریزی کنید. مطمئن باشید که زمان کافی برای کار کردن روی هرکدام از موضوعات کوچک رادارید. صرف حداقل ۲ هفته برای تحقیقات و نوشتن مقاله، زمان ایده آلی به نظر می‌رسد. طراحی جدول زمان‌بندی به نکاتی چون هدف، میزان آشنایی با موضوع، سبک نگارش و بسیاری از مسئولیت‌های دیگر بستگی دارد. نمونه‌ای از جدول زمان‌بندی را در زیر برای شما آورده‌ایم؛

روز اول: مطالعهٔ اولیه، تعیین موضوع
روز دوم: جمع‌آوری منابع پژوهشی
روز سوم تا پنجم: مطالعهٔ منابع و یادداشت‌برداری از نکات
روز ششم: ایجاد طرح کلی
روز هفتم تا نهم: نوشتن اولین پیش‌نویس
روز دهم به بعد: ویرایش مطالب و تبدیل به نسخهٔ نهایی

توجه داشته باشید که انواع مقاله‌های پژوهشی پیچیدگی و گستردگی‌های مختلفی دارند. یک مقالهٔ علمی مدرسه به ۲ هفته زمان لازم دارد درصورتی‌که تهیهٔ مقاله در دوره کارشناسی ارشد ممکن است تا یک سال زمان ببرد و تحقیقات استادان ممکن است سال‌ها به طول بینجامد.

۴- مکان‌هایی را انتخاب کنید که بیشتر در آن‌ها تمرکز دارید.

بعضی عادت دارند برای تمرکز بر روی خواندن و یا نوشتن در محیط‌های کاملاً ساکت و بدون تردد، مانند اتاق خصوصی مطالعه و یا کتابخانه‌ها قرار بگیرند. افراد دیگری در محیط‌های نسبتاً شلوغ مانند کافی‌شاپ یا خوابگاه هم می‌توانند تمرکز کنند. در ذهن خود تصمیم بگیرید که شما از کدام دسته هستید؟ توجه کنید که مکان کار شما از نورپردازی مناسبی برخوردار باشد و به‌راحتی به اینترنت دسترسی داشته باشید.

تعیین موضوع مقاله

اگر تعین موضوع مقاله را مربی شما بر عهده دارد می‌توانید از این مرحله گذر کنید و به سراغ مراحل بعد بروید. در غیر این صورت شما باید بخشی از زمان خود را با انتخاب موضوع اختصاص بدهید.

موضوع را متناسب باهدف خود تعیین کنید. اگر مربی برای انتخاب موضوع برای شما محدودیتی نگذاشته باشد هم باز شما باید برخی موارد را رعایت کنید. موضوع باید در حوزهٔ درسی باشد که تکلیف انجام پروژهٔ پژوهشی را به شما داده است. شاید موضوعی را باید انتخاب کنید که بعدها بتوانید در مورد آن ارائه‌ای داشته باشید. دقیقاً متوجه شوید که چه چیزی از شما خواسته‌شده است تا موضوع تحقیقتان را متناسب با آن درخواست انتخاب نمایید.
برای مثال؛ استاد میکروبیولوژی شما یک مقالهٔ فوق‌العاده در مورد فلسفهٔ روشنفکری از شما نمی‌خواهد.

فهرستی از موضوعات مرتبط با موضوع اصلی که برایتان جالب هستند را تهیه کنید. برای این کار حتماً و زمان و تمرکز بگذارید. پیدا کردن موضوعاتی که برای شما جذاب باشد، مسئولیت تولید مقاله و وقتی‌که صرف آن می‌کنید برایتان لذت‌بخش خواهد بود و ذهن شما همواره پیرامون موضوعات مشغول می‌شود.
نگاهی به یادداشت‌های اولیهٔ خود بیندازید. در بین آن‌ها کلماتی هستند که بخواهید در مورد آن‌ها بیشتر بدانید؟ در بین تکالیف و تمرین‌هایی که تابه‌حال به شما سپرده‌شده، آیا با موضوعی برخورد داشته‌اید که برایتان جالب بوده باشد؟ یک موضوع آزمایشی را حل‌وفصل کنید. فهرستی از موضوعاتی که به ذهنتان می‌رسد تهیه کنید. نگاهی به لیست خود بیندازید. آن دسته از موضوعات که در یک زمینه هستند می‌توانند انتخاب خوبی باشند. البته به این موضوع نیز توجه داشته باشید که موضوعات کاندید شما با تمرین تعیین‌شده از سمت استاد یا مربی بی‌ارتباط نباشد.
بعضی از موضوعات مانند مقاله‌ای درزمینهٔ «زندگی‌نامهٔ یک فرد مشخص»، بسیار خاص هستند و در مقابل برخی دیگر مانند مقاله‌ای درزمینهٔ «نقش زنان در جنگ‌های بزرگ تاریخ»، بسیار گسترده‌اند. تعیین کنید که موضوعتان خاص است یا گسترده. اگر موضوع شما خاص باشد، شما بین منابع متعدد قرار نمی‌گیرید و مسیر حرکت مشخصی دارید. درصورتی‌که موضوعات گسترده شمارا برای انتخاب بین منابع گیج می‌کند. برای مثال نوشتن یک مقالهٔ ۱۰ صفحه‌ای در مورد «جنگ جهانی دوم» به دلیل گسترده بودن شاخه‌های موضوعی، نتیجهٔ چندان خوبی نخواهد داشت. در مقابل شما به‌سادگی می‌توانید در مورد «نقش روزنامهٔ شیکاگو در دوران جنگ جهانی دوم» یک مقالهٔ ۱۰ صفحه‌ای بنویسید.

درزمینهٔ موضوع آزمایشی انتخابی‌تان ۱ الی ۲ ساعت با تأمل مطالعه کنید. شاید تا قبل از مشخص کردن یک موضوع خاص، مطالعه کردن در مورد موضوعات متعدد اتلاف وقت به شمار آید. درصورتی‌که مطالعه در مورد موضوعی که از بابت آن تا حدودی اطمینان دارید، مفید و اثربخش است. این مطالعه به شما کمک می‌کند که بفهمید موضوعتان چقدر گسترده است و یا تا چه حد می‌توان در مورد آن نوشت. بعد از مطالعه می‌توانید تصمیم بگیرید که؛

-آیا موضوع آزمایشی، می‌تواند انتخاب درستی برای موضوع مقاله باشد؟
-آیا موضوع انتخابی شما در بازه زمانی که اختیارتان قرار داده‌شده به نتیجه می‌رسد؟

در مورد موضوع آزمایشی نهایی با مربی یا استاد خود مشورت کنید. خیلی از استادان و مربیان مشتاق هستند که دانشجویان و دانش‌آموزانی که شروع به نوشتن کرده‌اند را راهنمایی کنند و پیشنهادهایشان را به آن‌ها ارائه دهند. حتی اگر در بین دو موضوع به دنبال انتخاب موردی که بهتر است می‌گردید، مربی شما می‌تواند شمارا از بابت انتخابتان مطمئن کند.

ادامه در بخش دوم…